JAINKOAK ETA TITANAK

Titanak: Titanak 12 ziren bere lehen aparizioarekin. Haien aita Urano (Zerua) zen eta ama Gea (Lurra). Kronos izan zen gaztehena eta izan zen bera bere aitari hil zuena. Titanak lehen hainbat kontzeptu, horietako batzuk ziren, besterik gabe, beren izenak estrapolatu lotutako ziren: Ozeano, emankorra lurra, eguzkia, ilargia, memoria, lege naturalak,...

Titanei hil zuten Olimpiako 12 jainkoak Zeus eta bere anaien eskuz, askenean titanak Tartarora jauzi ziren titanomakian (titanaren gerretan). 

Jainkoak: Greziar mitologian, jainkoak ziren titanen semeak (bakarrik batzuk Kronosen semeak ziren), Olimpietako mendietan gobernatzen zuten mundu osoa, Grezietako jainko poteretzuena Zeus zen eta gero bere anaiak (bi konkretuz: Hades infernuaren jainkoa eta Poseidon itsasoaren jainkoa). Olimpietan hamabi jainkoak zeunden baina historio askotan hamalau esaten zuten zeunden Olimpietan baina ez beti elkarrez (horregatik esaten da Olimpietako 12 jainkoak).

3.Gaia

3. gaian animali mitologiari buruz ikasiko dugu:

Minotauroa:

Minotauroa grekotar monstrua zen. Gorputza zeukan gizon bezala baina bere burua zezena bezala zen eta gizon aragia jaten zuen. Mitologia esaten du minotauroa laberinto batean zegoen arrapatuta eta bere janari lasaitzeko 10 emakume eta 10 gizon eramaten zuten laberintora hau jateko baina azkenean hil egin zen Teseoren esker. 

Hidra:

Hidra grekotar monstrua zen. Suge bezala zen baian inmortala (hori uste zuten). bere burua apurtzen ba zen beste bi buru ateratzen ziren eta 100 buru izan ahal du (edo gehiago). Hiltzeko mostu behar dira buruak eta erretu lepoak buru gehiago ez lusatzeko. Herkules hil zuen .

2.Gaia

2.gaietan ikasiko dugu:

Etxebizitza eta familiako bizimodua eta Gizarte esklabista:
Erromatar aberatsen etxeek domus izena zuten, eta familia bakarreko etxeak ziren. Patioa (atrio) eta putzua (impluvium) euri-ura bildu ahal izateko, eta baita lorategi ere (peristilo) zeukaten. Patioaren inguruan, gelak zituzten (cubicula). Oso altzari gutxi eta oso funtzionalak ziren. Etxe batzuek lokalak zituzten kale aldera, eta saltoki gisa erabiltzen ziren.

Esklabuak gerretatik hartzen zuten edo batzuetan ere erosten zuten esklabu zaltsailehei. Hauek etxean lan gogorrenak (guztietako lanak egiten zuten), zirkuetarantz eramaten zuten erromatarrei dibertitzeko (han edo leohiei jaten ematen edo gladiadore bezala ahien artean borrokatzen zuten), etab,...
Batzuetan esklabuen nagusiak askatu ahal zuten edo hil egin ahal zuten, batsutan (ez beti) eskondu ahal ziren esklabuak eta erromatarreko artean.

Etxean gizona izaten zen etxeko jauna nagusia (emakumea ez zeukan boterea) eta hauek etxean erabakitzen zuten norekin eskondu behar zen bere semeak eta haiek erabakitzen zuten bere semeak jaiotzean bizi ala hil behar ziren (guztietan neska bazen hiltzen zuten eta mutila bazen ez), haiek emperadorea behar zuenean gerretara joan behar ziren.

1.GAIA

1.en gaietan aditzari buruz ikasiko dugu:

LEHENENGO ETA BIGARREN DEKLINABIDEAK:

• Lehenengo deklinabideak substantiboen genitibo singularraren bukaera -ae da. Rosa, -ae(arrosa) izena hartuko dugu eredu. Lehenengo deklinabideko izen gehienak femeninoak dira. Zenbait izen berezi eta lanbide izenak bakarrik dira maskulinoak: Adam, Adae (Adan); Anas, Anae (Anas ibaia, Guardiana), nauta, -ae (marinel), agricola, -ae (nekazari)...
• Bigarren deklinabideak sustantiboen genitibo singularraren bukaera -i da. Nominatiboak hiru bukaeretan amaitsen da: -us, -r eta -um. Bukaera horien arabera hiru eredu hartuko ditugu: dominus, domini (jaun, jabe); puer, pueri (ume, mutil) eta templum, templi (tenplu). 

Maskulinoa:

           

Neutroa:

           

Latina

DBH 4an eskuntsa berria ikusiko dugu, Latina. Latinean ikasiko dugu aditzak, aditz perpausak, preposisioak eta bokabularioa. Gero ere mitologia ikasiko dugu urte honetan, nola bizi ziren pasadean grezien etxean, esklabuen bizitza, nola bizi ziren emakumeak, zein jainkoak bereizten zuten, zein motatako animaliak zeunden, heroiak, infernuari eta Olimpari buruzko historioa, zer egiten zuten templuetan eta noiz, nola landuta zeunden etxeak. Sorte on!!!

Latinezko jainkoak